معماری و تکنولوژی؛ پیوستگی یا گسست؟
نویسنده: شهباز غفوری
رابطهی معماری و تکنولوژی، تاریخی پیچیده و چندلایه دارد. از ابتداییترین ابزارهای ساخت تا پیشرفتهترین الگوریتمهای طراحی دیجیتال، تکنولوژی همواره بخشی جداییناپذیر از فرآیند معماری بوده است. اما پرسش بنیادین این است: آیا تکنولوژی به تداوم زبان معماری کمک کرده یا موجب گسستی مفهومی در آن شده است؟
در دورههای پیشامدرن، تکنولوژی بومی و مصالح سنتی در هماهنگی با اقلیم و فرهنگ شکل میگرفتند. اما در دوران مدرن، با رشد صنعتیسازی و فناوریهای نوین، این پیوند دچار گسست شد. فرمهایی پدید آمدند که نه از زمینه میآمدند و نه با حافظهی جمعی در پیوند بودند.
با این حال، تکنولوژی صرفاً ابزار نیست؛ بلکه زبان و گاهْ نگرشی است فلسفی. طراحی پارامتریک، چاپ سهبعدی، هوش مصنوعی و مصالح هوشمند، نه فقط امکاناتی تازه، بلکه بازتعریف نقش معمار و فرآیند طراحی را در پی داشتهاند.
معمار امروز، نه صرفاً یک طراح بلکه میانجی میان انسان، تکنولوژی و معناست. او باید بتواند در برابر وسوسهی فرمهای بیریشه، به طراحیای برسد که تکنولوژی را در خدمت تجربه انسانی قرار دهد، نه در تقابل با آن.
بنابراین، مسئله در استفاده یا عدم استفاده از تکنولوژی نیست، بلکه در چگونگی ادغام آن با روایت و نیازهای انسانی است. تکنولوژی، اگر درک شود، میتواند نه عامل گسست، که پل تداوم باشد.